Co to są odpady niebezpieczne? Definicja i właściwości

Odpadami niebezpiecznymi nazywamy wszystkie odpady, które ze względu na swoje właściwości, pochodzenie, skład chemiczny stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi i innych organizmów żywych lub dla środowiska naturalnego.

Szczegółowa definicja odpadów niebezpiecznych została sformułowana w ustawie o odpadach oraz w rozporządzeniu KE nr 1357/2014. Zgodnie z ich zapisami, za odpady niebezpieczne uznaje się wszystkie odpady, które wykazują przynajmniej jedną z poniższych właściwości:

  • wybuchowe,
  • utleniające,
  • łatwopalne,
  • działające drażniąco na skórę, powodujące uszkodzenie oczu,
  • działające toksycznie na narządy docelowe (STOT) lub zagrożenie spowodowane aspiracją,
  • wykazujące ostrą toksyczność,
  • żrące,
  • żakaźne,
  • działające szkodliwie na rozrodczość,
  • mutagenne,
  • uwalniające gazy o ostrej toksyczności,
  • uczulające,
  • ekotoksyczne.

Rodzaje i przykłady odpadów niebezpiecznych

Odpady niebezpieczne mogą powstawać zarówno w przedsiębiorstwach (np. jako skutek uboczny różnych procesów produkcyjnych i technologicznych), jak i w gospodarstwach domowych. Zaliczamy do nich m.in.:

  • baterie i akumulatory,
  • środki ochrony roślin,
  • przeterminowane leki,
  • lakiery i rozpuszczalniki,
  • usuwany z dachów azbest,
  • oleje i smary,
  • elektroodpady,
  • zanieczyszczoną ziemię.

Wszystkie rodzaje odpadów niebezpiecznych wymienione zostały w katalogu odpadów. Dzieli on odpady ze względu na źródło ich powstania oraz właściwości (również te charakterystyczne dla odpadów niebezpiecznych). Odpady niebezpieczne sklasyfikowane są we wszystkich grupach katalogu odpadów, a ich identyfikację umożliwia gwiazdka umieszczona przy kodzie odpadu.

Zasady postępowania z odpadami niebezpiecznymi

Do najważniejszych zasad postępowania z odpadami niebezpiecznymi w firmie zalicza się:

  1. zakaz mieszania różnych rodzajów odpadów niebezpiecznych,
  2. zakaz mieszania odpadów niebezpiecznych z innymi rodzajami odpadów,
  3. zakaz rozcieńczania substancji niebezpiecznych.

Nieprzestrzeganie tych zasad gospodarki odpadami niebezpiecznymi może skutkować nałożeniem na przedsiębiorcę grzywny.

Dodatkowo, każdy przedsiębiorca, który wytwarza odpady niebezpieczne powstające w związku z eksploatacją instalacji (np. oleje samochodowe, smary) w ilości powyżej 1000 kg rocznie, musi uzyskać stosowne pozwolenie.

Szczególne miejsce wśród odpadów niebezpiecznych zajmują odpady medyczne, które dawniej dzielono na odpady specjalne, skażone i pozostałe (nieposiadające właściwości niebezpiecznych). Sposób postępowania z niebezpiecznymi odpadami medycznymi uregulowany jest w oddzielnym akcie prawnym – Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi.

Składowanie i magazynowanie odpadów niebezpiecznych

Odpady niebezpieczne wytworzone w przedsiębiorstwie muszą być prawidłowo składowane, utylizowane lub przekazywane do recyklingu. Są one objęte obowiązkiem selektywnej zbiórki, co oznacza, że mogą być wyrzucane wyłącznie do przeznaczonych do tego celu pojemników (np. do kontenerów na odpady niebezpieczne, worków, obciętych pojemników typu mauzer). Wszystkie te pojemniki powinny być dostosowane do właściwości fizycznych, chemicznych oraz do stanu skupienia danego odpadu.

Magazynowanie odpadów niebezpiecznych podlega surowym obostrzeniom. Mogą być one magazynowane przez wytwórcę, podmiot prowadzący zbiórkę lub przetwarzanie przez okres maksymalnie 3 lat i pod warunkiem, że konieczność magazynowania wynika z procesów technologicznych lub organizacyjnych. W przypadku odpadów niebezpiecznych przeznaczonych do składowania okres ten ulega skróceniu do 1 roku. Wszyscy posiadacze odpadów mają łącznie 3 lata lub 1 rok na zagospodarowanie odpadów od momentu ich wytworzenia. Należy pamiętać, że czas ten liczony jest łącznie dla wszystkich posiadaczy odpadu od momentu jego wytworzenia.

Co do zasady, odpady niebezpieczne mogą być składowane wyłącznie na składowisku odpadów niebezpiecznych zabezpieczonym przed przenikaniem substancji niebezpiecznych do środowiska. Wyjątkiem są stałe odpady niebezpieczne, które można składować w wydzielonych częściach składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. W każdym przypadku miejsce składowania odpadów niebezpiecznych musi spełniać wymogi lokalizacyjne i techniczne określone przez Rozporządzenie ministra środowiska z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów i Rozporządzenie ministra klimatu i środowiska z 19 marca 2021 r.

Odpady niebezpieczne w BDO – kto ma obowiązek prowadzenia ewidencji

Fakt wytwarzania przez przedsiębiorcę odpadów niebezpiecznych skutkuje obowiązkiem wpisu firmy do rejestru BDO, a następnie prowadzenia jakościowej i ilościowej ewidencji odpadów wytworzonych oraz przekazanych (KEO). Zapisy w KEO tworzone są na podstawie Kart Przekazania Odpadów, które posiadacz odpadów niebezpiecznych musi wygenerować przed przekazaniem odpadów podmiotom zajmującym się transportem i dalszym ich zagospodarowaniem.

Na Karcie Przekazania Odpadu zamieszcza się m.in. informacje o:

  • firmie przekazującej, transportującej oraz przejmującej odpady niebezpieczne,
  • miejscu wytworzenia odpadów,
  • masie przekazanych odpadów,
  • rodzaju i kodzie odpadów niebezpiecznych określonym w oparciu o katalog odpadów,

Podmiot przejmujący odpady niebezpieczne dokonuje weryfikacji tych informacji. Jeśli wszystkie dane są poprawne, KPO zostaje zatwierdzona i kończy obieg w BDO. W przeciwnym razie przedsiębiorca zamawiający odbiór odpadów niebezpiecznych musi skorygować KPO. Sprzedawcy i pośrednicy w obrocie odpadami niebezpiecznymi mają obowiązek wypełniania dodatkowego dokumentu – karty Ewidencji Odpadów Niebezpiecznych.

Dla firm, które wytwarzają odpady niebezpieczne w ilości do 100 kg rocznie, ustawodawca przewidział możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji odpadów. Obejmuje tylko konieczność wystawiania KPO w systemie BDO, bez konieczności prowadzenia KEO.

Odbiór i zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych z siedziby Twojej firmy

Niezależnie od rodzaju prowadzonej ewidencji odpadów niebezpiecznych w BDO, wytwórcy i posiadacze takich odpadów powinni korzystać z usług odbioru, transportu, a następnie zagospodarowania odpadów niebezpiecznych. Do wykonywania tego typu usług uprawnione są tylko podmioty spełniające określone wymagania (wpis do BDO, odpowiednio oznakowane pojazdy, zapewnienie warunków transportu dopasowanych do właściwości i stanu skupienia odpadów niebezpiecznych, posiadanie stosownych pozwoleń lub zezwoleń).

Zamów profesjonalny odbiór odpadów niebezpiecznych z Twojej firmy!

Unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych może być wykonywana metodą termiczną (spalanie w temp. 850-1100oC), metodą autoklawowania (neutralizacja odpadów medycznych w sterylizatorze parowym), metodą przetwarzania mikrofalowego wykorzystującego odpowiednie promieniowanie lub metodą chemiczną (dezynfekcja chlorem). Przed ostatecznym unieszkodliwianiem, odpady niebezpieczne poddaje się również innym procesom, np. odzyskowi niektórych materiałów i surowców, neutralizacji lub recyklingowi.

Wytwórca odpadów niebezpiecznych jest zwolniony z gospodarowania tymi odpadami dopiero z chwilą przekazania ich do ostatecznego procesu odzysku lub unieszkodliwienia. W związku z tym kluczowe jest korzystanie z usług transportu i odbioru świadczonych przez profesjonalne, zaufane firmy, które przekazują odpady niebezpieczne bezpośrednio do instalacji lub na składowisko.

Proste i szybkie zarządzanie odpadami niebezpiecznymi dzięki Platformie Odpadowej Interzero

Realizacja obowiązków związanych z gospodarowaniem odpadami niebezpiecznymi w firmie jest kosztowna i czasochłonna. Aby zoptymalizować procesy zarządzania odpadami, przedsiębiorcy korzystają z narzędzi online, które usprawniają gospodarkę odpadową. Takim narzędziem jest Platforma Odpadowa Interzero, która pozwala zrealizować i zautomatyzować wszystkie obowiązki związane z ewidencjonowaniem, logistyką i zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych.

Z pomocą Platformy Odpadowej Interzero:

  • zwiększysz przychody ze sprzedaży surowców,
  • zamówisz odbiór odpadów niebezpiecznych oraz stworzysz harmonogram odbiorów,
  • zyskasz możliwość automatycznego tworzenia i zatwierdzania KPO,
  • skorygujesz KPO 1 kliknięciem,
    zautomatyzujesz prowadzenie ewidencji odpadów niebezpiecznych w BDO (bez konieczności ręcznego tworzenia zapisów w KEO),
  • wygenerujesz raporty umożliwiające monitorowanie kosztów i efektywności całej gospodarki odpadowej firmy,
  • uporządkujesz całą dokumentację środowiskową firmy, przechowując ją w cyfrowym repozytorium.

Platforma Odpadowa Interzero umożliwia zarządzanie odpadami niebezpiecznymi z dowolnego miejsca i urządzenia z dostępem do Internetu oraz przeglądarki. Narzędzie eliminuje również konieczność logowania do systemu BDO i każdorazowego uwierzytelniania profilem zaufanym. Wszystkie działania związane z ewidencją odpadów niebezpiecznych w BDO wykonasz w panelu Platformy – szybciej, wygodniej i przy wsparciu eksperta Interzero.

Cyfrowa Platforma Odpadowa Interzero pozwala zarządzać nie tylko odpadami niebezpiecznymi, ale też innymi frakcjami odpadów oraz wszystkimi kwestiami związanymi z gospodarką odpadową firmy. Sprawdź, jak Platforma Odpadowa Interzero usprawni gospodarkę odpadową Twojej firmy!